Wiktor Felicjan Przelaskowski

Wiktor Felicjan Przelaskowski (1892-1975)

Dyrektor techniczny EKD

Wiktor Felicjan Przelaskowski (1892-1975)
fot. archiwum rodzinne

Urodził się 23 października 1892 r. w Mińsku Litewskim. Był jednym z czworga dzieci Anieli z Janickich i Mikołaja Przelaskowskiego, inżyniera geologa. Po maturze w 1911 r. został nauczycielem. Później studiował w Instytucie Elektrotechnicznym w Petersburgu i w 1918 r. otrzymał tytuł inżyniera elektryka I klasy.

W 1919 r. przyjechał do Warszawy i został zatrudniony w spółce akcyjnej „Siła i Światło” jako inżynier budowy tramwaju elektrycznego Warszawa–Młociny–Łomianki, a następnie w Dyrekcji Poczt i Telegrafu. Podczas wojny 1920 r. służył w formacjach łączności „Dzieci Warszawy”. W 1920 r. został starszym asystentem Katedry Urządzeń Elektrycznych na Politechnice Warszawskiej (do 1924 r.).

Od 1919 r. działał w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich, w latach 1937–1938 jako prezes Oddziału Warszawskiego, po wojnie jako prezes i członek Zarządu Głównego (1946–1950). W 1972 r. otrzymał członkostwo honorowe SEP.

W latach 1924–1928 przeniósł się do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie był naczelnym inżynierem i kierownikiem budowy Międzymiastowych Kolei Elektrycznych. Po zakończeniu budowy, W 1927 r., wrócił do Warszawy i pracował w koncernie elektryfikacyjnym „Siła i Światło”, gdzie objął stanowisko prokurenta i naczelnego inżyniera służb technicznych, a później wicedyrektora ds. technicznych EKD.

Kierował wykonaniem projektów techniczno-roboczych na odcinku Podkowa Leśna–Milanówek (oddanym w 1932 r.), Szczęśliwice–Włochy, przebiegiem linii przez Grodzisk Mazowiecki oraz rozbudową i modernizacją warsztatów EKD w tym mieście.

W Podkowie Leśnej zamieszkał w latach 30., był członkiem pierwszego Zarządu Towarzystwa Przyjaciół (wówczas Miłośników) Miasta Ogrodu Podkowa Leśna (19321933). W 1934 r. wszedł do Komisji Rewizyjnej Towarzystwa. Z żoną Janiną, z domu Jasieńską (ożenił się 1919 r.) i synem Jerzym Bohdanem mieszkali w domu przy ul. Jaskółczej 7.

We wrześniu 1938 r. Przelaskowski objął stanowisko dyrektora i został członkiem Zarządu Spółki Akcyjnej Elektrownie Okręgowe w Zagłębiu Dąbrowskim. Po wybuchu wojny, usunięty z funkcji przez Niemców, wrócił do Podkowy i do EKD, z którą nie przerwał kontaktu. Pracował nadal jako zastępca dyrektora do spraw technicznych. Jego zasługą było wprowadzenie na linii systemu samoczynnej sygnalizacji i zabezpieczeń elektrycznych. W okresie okupacji dawał zatrudnienie wielu działaczom konspiracyjnym, chroniąc ich przed aresztowaniem.

Na początku 1945 r. z grupą pracowników doprowadził do uruchomienia linii z Podkowy Leśnej do Śródmieścia, zniszczonej w czasie Powstania (pierwsze pociągi ruszyły w połowie maja 1945). Po upaństwowieniu EKD i włączeniu jej do Warszawskich Kolei Dojazdowych został kierownikiem eksploatacji i Działu Ruchu-Handlowego WKD, gdzie pracował do 1948 r. W latach 1948–1952 był naczelnikiem Wydziału Trakcji Elektrycznej w Departamencie Elektrotechnicznym Ministerstwa Komunikacji. Od 1953 do 1967 pracował jako kierownik Działu Weryfikacji i Kontroli Technicznej Biura Projektów Elektryfikacji Kolei, a potem jako główny specjalista Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Kolejowego.

Równocześnie wykładał kolejnictwo elektryczne na Wydziale Komunikacji Politechniki Warszawskiej, a także w Technikum Kolejowym i na kursach dokształcających. Opublikował wiele artykułów naukowych, jest autorem 5 tomu Historii elektryfikacji polskiej – Trakcja elektryczna.

Odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotymi Odznakami SEP (Stowarzyszenie Elektryków Polskich) i NOT.

Zmarł w Warszawie 1 października 1975 r. Pochowany jest na Powązkach.

Oprac. MW, na podstawie: Janusz Regulski, Blaski i cienie długiego życia, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1980; Bogdan Wróblewski, Podkowa Leśna miasto-ogród do 1939 roku, wyd. 2, TPMOPL, Podkowa Leśna 2003; Wiktor Felicjan Przelaskowski, https://rodprzelaskowskich.com.