Wiesław Matejczuk

Wiesław Matejczuk  (1934-2008)

Oficer zawodowy, prezes Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu

Wiesław Matejczuk  (1934-2008)
fot. archiwum rodzinne

Urodził się 7 lipca 1934 r. w Milanówku. Tuż przed wojną jego rodzice, Marianna ze Sroków i Michał Matejczukowie, z nim i jego młodszym bratem Andrzejem zamieszkali w Grodzisku Mazowieckim. Ojciec był maszynistą i w czasie okupacji należał do oddziału konspiracyjnego pracowników EKD, który zajmował się przerzutem broni ze zrzutowisk w okolicach Grodziska. W rodzinnym domu odbywały się tajne nauczanie oraz spotkania żołnierzy Armii Krajowej obwodu „Bażant”.

Wiesław uczył się na kompletach, a po wyzwoleniu w szkole podstawowej w Milanówku i liceum w Komorowie. Wobec zagrożenia aresztowaniem matka wysłała go na Ziemie Odzyskane, gdzie na podstawie podrobionych dokumentów (potwierdzających pochodzenie robotniczo-chłopskie) przyjęto go w 1952 r. do szkoły oficerskiej LWP we Wrocławiu, którą skończył jako prymus w 1955 r. w stopniu podporucznika i rozpoczął pracę w Sztabie Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu.

W sierpniu 1956 r. poślubił Leokadię Kisiel. Konflikt z zarządem politycznym Wrocławskiego Okręgu Wojskowego oraz bliskie kontakty z dominikanami spowodowały, że został w 1963 r. karnie przeniesiony do Katowic, do pracy w Szefostwie Przewozów Wojskowych przy Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych. Po pewnym czasie awansowano go do stopnia majora.

W trakcie inwazji na Czechosłowację „zachorował”, by w niej nie uczestniczyć. Wkrótce w mieszkaniu Matejczuków rozpoczęły się spotkania wojskowych, którzy po 1970 r. stworzyli tajną opozycyjną organizację oficerów Górnego Śląska. Po połączeniu z podobną organizacją z Wielkopolski, przyjęła ona w połowie lat 80. nazwę Viritim, a jej celem było samokształcenie oraz przygotowanie na wypadek inwazji zbrojnej wojsk Układu Warszawskiego. Niektórzy członkowie ujawnili się w 1991 r., po zmianach ustrojowych, a Wiesław Matejczuk został awansowany na stopień podpułkownika.

W 1979 r., w ramach represji za działalność syna Stanisława w podziemnej studenckiej organizacji, został usunięty ze służby wojskowej. Władze zlikwidowały rodzinną kwiaciarnię w Katowicach, pozbawiając Matejczuków środków do życia, syna wyrzucono z Politechniki z wilczym biletem, a córkę Ewę z liceum. Wtedy zdecydował się powrócić w rodzinne strony.

W 1980 r. kupił niewielki dom w Grodzisku Mazowieckim i przeniósł się tam z bliskimi. W 1982 r. aresztowano go razem z synem i córką. Syn był członkiem tajnej organizacji Siły Zbrojne Polski Podziemnej, której członkowie w trakcie akcji rozbrajania śmiertelnie postrzelili milicjanta. Podczas przesłuchań rodzeństwo pobito. Dom został ograbiony z wszelkich wartościowych przedmiotów. Wiesława zwolniono z braku dowodów winy, a Stanisław otrzymał wyrok sześciu lat więzienia.

Kiedy powstała „Solidarność”, Wiesław Matejczuk nawiązał kontakt z ks. Leonem Kantorskim. Za jego zgodą założył i prowadził księgarnię parafialną. Dostarczał do niej książki religijne, historyczne oraz podziemne wydawnictwa i prasę, jak „Tygodnik Mazowsze”, „Tygodnik Wojenny”, „Wola”, „Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. Przywoził je osobiście od wydawców. Mazowieckie publikacje tzw. drugiego obiegu dostarczał na Katolicki Uniwersytet Lubelski. Zajmował się kolportażem kaset z nagraniami opozycyjnych twórców, prowadził wypożyczalnię zakazanych filmów, a także organizował ich projekcje w czytelni przy podkowiańskim kościele i w prywatnych domach.

Uczestniczył w pracach Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu (założonego w 1982) i został jego drugim prezesem. Współorganizował Dni Kultury Chrześcijańskiej Zachodniego Mazowsza oraz akcję wysyłki książek dla Polaków na Litwie, Łotwie i Białorusi (wysłano kilkaset tomów). Angażował się w pomoc dla osób aresztowanych i ich rodzin. Był inicjatorem i organizatorem pielgrzymki do Katynia i Ostrej Bramy w kwietniu 1989 r., pierwszej pielgrzymki do miejsca kaźni polskich oficerów. Jego pomysłem była także pielgrzymka na Ukrainę, do miejsc związanych z polską historią.

W 1989 r. został członkiem założycielem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Grodzisku Mazowieckim. W latach 90. prowadził jako redaktor pismo „Kurier Mazowiecki”, później przemianowany na „Kurier Grodziski”. Związał się wtedy z partią Porozumienie Centrum, a od 2002 r. z Ligą Polskich Rodzin i Porozumieniem Polskim.

Zginął koło Opoczna w wypadku samochodowym 5 grudnia 2008 r. Pochowany jest na cmentarzu w Grodzisku Mazowieckim (Odrano Wola). W tym samym roku zmarła żona, Leokadia.

Oprac. MW, na podstawie: Archiwum rodzinne; Katyń. Kalwaria Polska, „Rocznik Podkowiański” 1999, nr 9; Maria Konopka-Wichrowska (red.), WUKADE 19272002, TPMOPL, Podkowa Leśna 2002; Wojciech Hardt i in. (red.), Niepokorni 19761989. Mieszkańcy powiatu grodziskiego na rzecz wolności, Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa–Milanówek 2012; Obywatelskie Archiwum Podkowy Leśnej, Zespół (zbiór) akt Podkowa niezależna 19791989, sygn. PL/1007/002.