Gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materiałów archiwalnych i dokumentów dotyczących historii Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna jest jednym z głównych celów działalności TPMOPL. Nie wszyscy wiedzą (pamiętają), że dla wsparcia i usystematyzowania tej działalności w 2009 r. utworzone zostało Obywatelskie Archiwum Podkowy Leśnej, którego kustoszem jest Oskar Koszutski. To dzięki pracy Oskara i pomocy mieszkańców Podkowy przygotowanych zostało wiele wystaw poświęconych historii miasta-ogrodu, jego życiu społecznemu, architekturze oraz przede wszystkim mieszkańcom Podkowy Leśnej (prezentowanych na ponad 60 planszach). Z zasobów archiwalnych Towarzystwa czerpano także przygotowując prace naukowe oraz publikacje wydawane przez TPMOPL w serii już 14 tomów Biblioteki Podkowiańskiej.
Zbiory Towarzystwa z roku na rok się powiększają dzięki przekazywaniu dokumentów przez osoby prywatne (dziękujemy!). Nie były one jednak dotąd inwentaryzowane, systematycznie porządkowane oraz opisywane w sposób odpowiadający wymogom archiwalnym. Postanowiliśmy to zmienić. W lutym stanęliśmy w szranki z ok. 80 stowarzyszeniami, organizacjami pozarządowymi itp. w konkursie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych na „Wspieranie działań archiwalnych 2016”. Nasz projekt „Opracowanie, zabezpieczenie i udostępnienie materiałów archiwalnych Obywatelskiego Archiwum Podkowy Leśnej” oceniony został bardzo wysoko (czwarte miejsce pod względem liczby zdobytych punktów) i 28 kwietnia podpisaliśmy umowę z NDAP na wsparcie tego zadania, w wysokości 8400 zł.
Co przed nami? Uporządkowanie i opracowanie zbiorów podzielonych na trzy zespoły archiwalne obejmujące najcenniejszą z historycznego punktu widzenia część zasobów Towarzystwa, tj: „Archiwum działalności TPMOPL do 1939 r.” – gromadzącego dokumenty dotyczące organizacji założonego w 1925 r. miasta-ogrodu Podkowa Leśna oraz jego życia społecznego; zespołu „Podkowa niezależna 1979 – 1989” – zawierającego materiały z lat 1979-1989 przekazane Towarzystwu przez ś.p. ks. Leona Kantorskiego, proboszcza parafii p.w. Św. Krzysztofa, wokół której powstał wówczas ważny ośrodek działań opozycji niepodległościowej oraz zespołu „Komitet Obywatelski >Solidarność< w Podkowie Leśnej 1989-1990” – zawierającego dokumenty i materiały przekazane Towarzystwu przez troje członków KO „S”. Opracowane zbiory (finałem projektu będzie przygotowanie przewodnika po ich zawartości, tzw. inwentarza archiwalnego) chcemy poddać niezbędnej konserwacji i szerzej niż dotąd udostępniać w siedzibie Towarzystwa oraz w formie elektronicznej na platformach cyfrowych. To wymóg XXI w. i konieczność, z uwagi na ryzyko, że część zbiorów może być zagrożona zniszczeniem np. z powodu biologicznego zakażenia.
W lutym Towarzystwo podpisało porozumienie o digitalizacji i udostępnieniu zasobów Obywatelskiego Archiwum Podkowy Leśnej na platformie Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej. Już w 2015 r. włączyliśmy się w ruch archiwów społecznych – nawiązaliśmy współpracę z Ośrodkiem Karta, który służy nam nieocenioną merytoryczną pomocą przy opracowywaniu zbiorów, a część zasobów Towarzystwa udostępnimy na platformie Ośrodka – Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej oraz oczywiście w witrynie internetowej Towarzystwa. Liczymy, że te działania ułatwią prowadzenie działalności badawczej oraz edukacyjnej dotyczącej przeszłości Podkowy Leśnej, a przede wszystkim rozbudzą zainteresowanie historią Podkowy i regionu wśród mieszkańców.
Bogdan Wróblewski