Leonard Kario

Leonard Kario (1900–1942)

Inżynier architekt

Leonard Kario (1900–1942)
Fot. SARP in memoriam

Urodził się 5 marca 1900 r. w Petersburgu, gdzie jego ojciec pracował jako inżynier kolejnictwa. Był synem Leokadii z domu Śmigielskiej i Leonarda Jana Kario. Miał dwie siostry, jego bliźniaczym bratem był Stanisław, obaj zdali maturę w Petersburgu, skąd rodzina uciekła przed rewolucją 1917 r. Szlak bojowy wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920 bracia przeszli w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Leonard odznaczony został Krzyżem Walecznych, a Stanisław Krzyżem Virtuti Militari 4 klasy.

Studiowali na Politechnice Warszawskiej, Stanisław na Wydziale Budownictwa, Leonard na Wydziale Architektury (dyplom otrzymał w 1925 r.). Bracia prowadzili przedsiębiorstwo budowlane. W latach 30. Leonard opatentował pustaki stropowe typu „Ursus”, które były ulepszoną wersją stropu Ackermana. Brał udział w konkursach architektonicznych, m.in. na projekt mieszkań w domach czterokondygnacyjnych przy zabudowie nowych dzielnic Warszawy i na projekt Domu Ludowego w Horochowie (III nagroda). Zaprojektował murowany kościół w Tryczówce, w dekanacie białostockim, istniejący do dziś. W Warszawie był autorem i współautorem projektów domów wielorodzinnych na Saskiej Kępie – przy ul. Walecznych 21 i 22, oraz kamienicy przy ul. Zamoyskiego 43.

W Podkowie Leśnej znajdują się trzy realizacje projektów Leonarda Kario. Willa „Zoja”, wybudowana w stylu dworkowym przy ul. Sosnowej 5 (dziś: ul. Sosnowa 51) w latach 1930–1932 dla inżyniera Stefana Romaniuka. Kilka lat później, jeszcze w stanie surowym, odkupił ją Stefan Purski, lekarz zasłużony w historii Podkowie Leśnej, w 1938 r. prezes Towarzystwa Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna. „Zoja” była następnie własnością innego podkowiańskiego lekarza, dr Eugeniusza Grzędzińskiego. Obecni właściciele również dbają o jej pierwotną urodę. Około 1930 r. Kario zaprojektował dom w stylu dworkowym, zbudowany na rogu ulic Dębowej i Sosnowej dla Zofii Minejko (obecnie Dębowa 6). Później w domu tym mieszkała na piętrze Julia Heybowicz z bratem, a na parterze dr Zbigniew Sankiewicz z rodziną. W 1932 r. Leonard Kario zaprojektował willę „Znicz” przy ul. Akacjowej 5 – duży, piętrowy budynek z mansardowym dachem i ozdobnym szczytem, dla małżeństwa Płodowskich. W latach 1935–1936 Maria i Jan Płodowscy byli fundatorami kaplicy Matki Bożej w podkowiańskim kościele św. Krzysztofa.

Willa, początkowo o charakterze letniskowym, ma bogatą historię, przebywał tu chociażby Stanisław Miłaszewski, kuzyn Marii Płodowskiej, senator II RP, dyrektor teatrów warszawskich, poeta, który przed II wojną napisał wiersze do witraży w prezbiterium podkowiańskiej świątyni. W 1944 r. willa stała się miejscem schronienia dla wielu wypędzonych ze stolicy po Powstaniu Warszawskim. Po wojnie mieszkali tu m.in. Maria z Baranowskich Miłaszewska, nauczycielka brwinowskiego liceum, a także woźny podkowiańskiej szkoły, pan Banasiewicz. W 2000 r. willa „ Znicz” została pieczołowicie wyremontowana przez nowych właścicieli, Bohdana Dzudzewicza i Agnieszkę Hein, dyrektor Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Warszawy w Podkowie Leśnej.

Leonard Kario w 1927 r. ożenił się z Janiną Młodzianowską. Mieli dwoje dzieci: Magdę (ur. 1924, uczestniczkę Powstania Warszawskiego; wyemigrowała do Kanady) i Andrzeja (ur. 1931, lekarza). Po ogłoszeniu mobilizacji Leonard służył w 1 Pułku Ułanów, nadzorował budowę umocnień nad Narwią, był dowódcą szwadronu zapasowego. Podczas kampanii wrześniowej internowany został na Litwie. Uciekł z niewoli i powrócił do Warszawy. Od 1940 r. działał w ZWZ AK. W 1942 r., aresztowany przez Niemców i osadzony na Pawiaku, prawdopodobnie zginął w Palmirach. Jego brat Stanisław całą wojnę przeżył w obozie Gross-Rosen, zmarł w 1986 r.

Tradycję ułańską rodziny Kario kontynuuje wnuk Stanisława, Włodzimierz Kario – absolwent zootechniki na SGGW w Brwinowie, właściciel stadniny koni Stara Cegielnia w Gładyszowie, organizator memoriału poświęconego pamięci Stanisława i Leonarda Kario oraz konkursów kawaleryjskich „Szabla i Lanca”. Odwiedza Podkowę Leśną, jako członek Klubu Jazdy Konnej uczestniczył w Festiwalu Otwarte Ogrody.

Oprac. TZ, na podstawie: Grzegorz Grątkowski, Architektura Podkowy Leśnej, TPMOPL, Podkowa Leśna 2007; Małgorzata Wittels, Trzeci album z Podkową, TPMOPL, Podkowa Leśna 2015; http://inmemoriam.architektsarp.pl/pokaz/leonard_maciej_kario,17359; relacja Włodzimierza Kario z 13 lutego 2022 r.