Bolesław Teodozjusz Jankowski

Bolesław Teodozjusz Jankowski (1882-1944)

Dyrektor banku

Bolesław Teodozjusz Jankowski (1882-1944)
fot. archiwum rodzinne

Wnuk Bolesława, Krzysztof Cichowski, do dziś przechowuje mosiężny kałamarz, w którym dziadek maczał pióro, podpisując w kwietniu 1925 r. akt założycielski spółki, mającej za zadanie założenie miasta ogrodu Podkowa Leśna. Bolesław Teodozjusz Jankowski był wówczas dyrektorem Warszawskiego Oddziału Banku Związku Spółek Zarobkowych S.A. (dalej: BZSZ), udziałowca spółki z o.o. Miasto Ogród Podkowa Leśna. Nazwa banku wykuta jest, obok innych fundatorów, na pomniku Matki Bożej u zbiegu ulic Storczyków, Kwiatowej i Parkowej – podkowiańskim kamieniu węgielnym.

Urodził się 29 maja 1882 r. w Warszawie. Był synem Eufemii z Łaźniewskich, córki urzędnika pocztowego, i Antoniego Jankowskich. Miał brata Tadeusza, policjanta, również związanego z Podkową Leśną od lat 30., do 1952 r. właściciela domu przy ul. Gołębiej 4.

10 kwietnia 1910 r. w warszawskiej katedrze pw. św. Jana Chrzciciela Bolesław zawarł związek małżeński z Janiną, córką Teofila, aptekarza, i Marianny Żerańskich. Zamieszkali w jej domu rodzinnym przy ulicy Świętojańskiej 23. Mieli czworo dzieci: Wandę, Krystynę (oficera AK), Annę i Mariana.

Warszawski Odział Banku Związku Spółek Zarobkowych, w którym Bolesław pracował, mieścił się w Warszawie przy ul. Jasnej 1, na parterze istniejącego do dziś budynku. W II Rzeczypospolitej miał mocną pozycję na rynku finansowym, obok Banku Handlowego S.A. był jednym z największych banków prywatnych (zlikwidowano go w 1950 r.).

W 1927 r. spółka z o.o. Miasto Ogród Podkowa Leśna została rozwiązana, a właściciel tych terenów Stanisław Lilpop sprzedał ostatecznie 60% powierzchni swojego majątku spółce „Siła i Światło” oraz BZSZ (bank kupił 24% gruntów Podkowy Leśnej). W umowie prawnej znajdujemy fragmentaryczne wytłumaczenia przyczyn tej sprzedaży: „Bolesław Jankowski i Kazimierz Heins w imieniu Banku Związku Spółek Zarobkowych Oddziału Warszawskiego wyjaśniają, że Bank nabył niepodzielną współwłasność gruntów celem uregulowania wzajemnych rozrachunków i stosunków prawnych, wynikających z rozwiązania umów komisowej sprzedaży gruntów, zawartych… pomiędzy Stanisławem Lilpopem i likwidowaną obecnie Spółką” – napisał Bogdan Wróblewski w książce Podkowa Leśna miasto-ogród do 1939 roku,rozdziale „Interesy”.

Jankowski najpierw przyjeżdżał do tworzącej się Podkowy z rodziną na letnisko, m.in. do zaprzyjaźnionego dyrektora technicznego spółki „Siła i Światło”, inż. Kazimierza Gayczaka (od 1926 r. właściciela pałacyku myśliwskiego przy ul. Modrzewiowej), wynajmował też od Anny Lilpopówny Iwaszkiewiczowej część „Aidy” (którą ostatecznie kupił w sierpniu 1939 r.). W latach 30. nabył kilka działek usytuowanych w zachodnim narożniku ulic Kwiatowej i Paproci. Tereny te nazwał „Willą Jankowice” i miał zamiar postawić tam dom. W 1938 r. na dzierżawionej działce w sąsiedztwie „Aidy” wybudował dla swoich dzieci duży murowany budynek, określany jako „Nowa Aida” lub „ Aida II”. W maju 1939 r. zamienił notarialnie „Willę Jankowice” o powierzchni 5000 m2 na działki o łącznej powierzchni 6800 m2 w centrum miasta, między ulicami: Parkową, Żółwińską (dziś Jana Pawła II) i Pocztową (dziś Iwaszkiewicza), zabudowane wtedy tylko „Aidą”, „Aidą II” i drewnianym tzw. domkiem nr 0 (dziś „Zabytek bar&bistro”), ocalałym z nieistniejącego już wówczas letniska Stanisławów, położonego wzdłuż obecnej alei Lipowej. Parcele te należały do Anny Iwaszkiewiczowej, Spółki „Siła i Światło” oraz BZSZ. Akt notarialny w imieniu żony Anny z Lilpopów podpisał Leon Jarosław Iwaszkiewicz.

W 1932 r. Jankowski wszedł do Zarządu Towarzystwa Miłośników (od 1933 Przyjaciół) Miasta Ogrodu Podkowa Leśna, które w owym czasie skupiało pierwszych właścicieli działek i za cel stawiało sobie administrowanie powstającym osiedlem. W drugim, wybranym w styczniu 1934 r., Zarządzie TPMOPL był prawdopodobnie skarbnikiem. Do stowarzyszenia należał też jego brat Tadeusz, który w 1935 r. sygnował swoim nazwiskiem poprawiony Statut.

Bolesław Teodozjusz Jankowski zmarł 23 kwietnia 1944 r. na serce, wskutek stresu po napadzie rabunkowym na dom rodzinny przy ul. Świętojańskiej w Warszawie. Jego syn Marian Bolesław (student Wydziału Elektrycznego na Politechnice) oraz bratanek zginęli w Powstaniu Warszawskim. Żona Janina z dwiema córkami trafiła po do obozu w Pruszkowie (Dulag 121), skąd udało się jej wydostać. W podkowiańskim domu, czyli w „Nowej Aidzie”, ulokowała się najpierw w piwnicy, gdyż wszystkie pokoje zajęte były przez uchodźców z Warszawy. Po wojnie willa objęta została kwaterunkiem, jej lokatorami byli m.in. dr Andrzej Lipiński i malarz Antoni Łyżwański.

Wdowa po Bolesławie Teodozjuszu mieszkała w Podkowie Leśnej do końca życia, zmarła 23 grudnia 1966 r. Oboje spoczywają w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim. „Nowa Aida” przy ulicy Iwaszkiewicza 9 nadal należy do rodziny.

Oprac. TZ, na podstawie: Małgorzata Wittels, Drugi album z Podkową, TPMOPL, Podkowa Leśna 2000; Bogdan Wróblewski, Podkowa Leśna miasto ogród do 1939 roku, wyd. II, TPMOPL, Podkowa Leśna 2003; Krzysztof Cichowski, Bolesław Teodozjusz Jankowski, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” 2007, nr 53; relacja Krzysztofa Cichowskiego z 6 listopada 2023 r., archiwum rodzinne.