W czerwcu 1990 r. Towarzystwo podjęto uchwałę o ustanowieniu honorowej odznaki „Zasłużony dla Podkowy Leśnej”, przyznawanej za szczególne zasługi dla rozwoju miasta ogrodu.
Celem odznaki jest podkreślenie wartości działań poszczególnych osób lub całokształtu ich osiągnięć, mających stanowić godny naśladowania wzorzec. Przyznaje ją Kapituła, w której skład wchodzą: przewodniczący Rady Miasta, burmistrz, ksiądz proboszcz oraz wiceprezes i sekretarz Zarządu TPMOPL. Przewodniczącym Kapituły jest prezes Towarzystwa.
Pierwszym odznaczonym w 1991 r. został ksiądz Leon Kantorski, wieloletni proboszcz parafii św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej. Dotychczas honorowe tytuły otrzymało 17 osób.
Kandydatury może zgłaszać każdy obywatel lub instytucja do przewodniczącego Kapituły. Zachęcamy.
Prosimy pisać na adres: tpmopl@gmail.com
Znaczek odznaki “Zasłużony dla Podkowy Leśnej”
Ks. Leon Kantorski, 1918–2010 – proboszcz parafii św. Krzysztofa w latach 1964–1991.
Z jego inicjatywy została odprawiona w styczniu 1968 r. w kościele św. Krzysztofa pierwsza msza beatowa. Muzykę Katarzyny Gärtner zagrali „Czerwono-Czarni”. W kolejne niedziele grali przy ołtarzu muzycy z zespołu „Trapiści”. Ksiądz Leon stworzył przy parafii ruch młodzieżowy pod nazwą „Świetliki”, wzorowany na przedwojennym harcerstwie.
W sali pod kościołem odbywały się głodówki protestacyjne: pierwsza w maju 1980 r., a następne w latach 1985 i 1986. W 1982 r. ksiądz Leon zorganizował „Spotkanie z autorem”, które rozpoczęło prawie dekadę trwający cykl prelekcji i wykładów w kościele. Zapraszano na nie wybitnych działaczy opozycji i pozbawionych pracy artystów, pisarzy i dziennikarzy.
We wrześniu 1982 r. powstał Parafialny Komitet Pomocy Bliźniemu, który inicjował i podejmował wiele działań społecznych. W tym samym roku została założona przy kościele niezależna Galeria Sztuki.
Pod kierunkiem księdza Kantorskiego odbyły się Dni Kultury Chrześcijańskiej Zachodniego Mazowsza. W 1989 r. księdzu udało się zorganizować pielgrzymkę do Katynia i Wilna. Po tym wydarzeniu w kościelnym ogrodzie stanął pomnik „Kalwaria Polska”.
W 1991 r. ksiądz Leon przeszedł na emeryturę, pozostając jednak w parafii. W tym też roku, 30 czerwca, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Podkowy Leśnej. Włączył się w działania, których celem było powstanie w Podkowie komisariatu policji. Założył też fundację „Lumen Pro Educatione”.
W listopadzie 1991 r. jako pierwszy otrzymał honorową odznakę „Zasłużony dla Miasta Ogrodu Podkowa Leśna” – „za niezłomną postawę, pobudzanie inicjatywy obywatelskiej, pielęgnowanie tradycji i historii, ochronę dóbr kultury i patriotycznej tradycji narodowej”.
Halina Regulska, 1899–1994 – społeczniczka, automobilistka, sportsmenka, żołnierz AK.
W 1931 r. Halina Regulska zamieszkała wraz z mężem Januszem w majątku „Zarybie” obok Podkowy Leśnej. Włączyła się do akcji budowy kościoła na terenie osiedla.
Uczestnicząc w działaniach Komitetu Budowy Kościoła, kierowała komisją finansową. Zbierając fundusze, wykorzystywała rozległe stosunki towarzyskie i sportowe.
Dzięki jej działalności włączyły się do akcji Automobilklub Warszawski i Aeroklub Rzeczypospolitej, a sponsorowały powstanie świątyni między innymi: Bank Spółek Zarobkowych, Zjednoczenie Cementowni, Zjednoczenie Kopalni Węgla i liczne banki.
Podczas oblężenia Warszawy Halina Regulska należała do Straży Obywatelskiej, której komendantem był jej mąż. W „Zarybiu” zorganizowała pensjonat, w którym na fałszywych papierach przebywało wiele osób, między innymi: Czesław Miłosz, Halina i Bernard Zakrzewscy, Zofia i Stefan Korbońscy, Jerzy Iłłakowicz, Bolesław Sobociński, Julian Piasecki, Zbigniew Stypułkowski.
Przyjeżdżali również profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego, którymi zaopiekowała się po ich wysiedleniu. Wielu ludziom wydawali Regulscy fałszywe dokumenty zatrudnienia, chroniąc ich przed wywiezieniem na roboty do Niemiec. W stodole umieszczono stację odbiorczą, a nocami przejmowano zrzuty broni i cichociemnych. Odznaczona w 1992 r.
Narcyz Szwedziński, 1906–1993 – inżynier architekt, żołnierz, społecznik.
Był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich. Od 1945 r. pracował w Wydziale Nadzoru Budowlanego Zarządu m. st. Warszawy nad odtworzeniem dokumentacji architektonicznej zniszczonych zabytków.
Był zawodowym oficerem Wojska Polskiego do 1969 r. W roku 1960 objął funkcję Przewodniczącego Komisji Budowy Szkoły.
Pomimo licznych trudności Komisja doprowadziła do zatwierdzenia projektu i wybudowania szkoły w Podkowie Leśnej. W latach 1969–1971 Narcyz Szwedziński przygotował projekt Pawilonu Wychowania Młodzieży przez Sztukę, który miał stanąć na terenie szkoły, ale do realizacji programu nie doszło.
Później, w latach 80. bezinteresownie opracował pełną dokumentację rozbudowy szkoły. Odznaczony w 1992 r..
Marta Pajączkowska, 1912–1995 – nauczycielka, w okresie okupacji uczestniczyła w tajnym nauczaniu.
Kiedy zbudowano szkołę w Podkowie Leśnej, pracowała tam jako nauczycielka historii oraz wychowania obywatelskiego.
Była inicjatorką programów autorskich, między innymi „Wychowania przez sztukę”. Współpracowała z profesorem Stanisławem Lorentzem z Muzeum Narodowego.
W szkole pokazywano liczne wystawy ze zbiorów muzeum, odbywały się spotkania i prelekcje, między innymi profesora Kazimierza Michałowskiego. Była nauczycielką wybitną, autorytetem dla swoich wychowanków, których potrafiła zarazić pasją poznawania dziejów Polski i małej lokalnej ojczyzny.
Odznaczona w 1993 r.
Annick Geoffroy i Dominique Thevenet
Francuzki z Laon, organizatorki pomocy humanitarnej dla społeczeństwa polskiego w latach 1981–1991.
Tę piękną inicjatywę podjęła Annick Geoffroy po wizycie w Polsce czasu stanu wojennego. Widząc niekończące się kolejki przed sklepami, pustki na półkach, brak podstawowych leków, wraz z panią Dominique Thevenet oraz innymi znajomymi założyła Komitet Pomocy Polsce — Amitié Laon–Pologne.
Rozpoczęto zbiórkę darów, które dwa razy w tygodniu sortowano, pakowano i ładowano na tiry. W sumie zostało przygotowanych 14 transportów do Podkowy Leśnej (odzież, leki i żywność), a także do innych miejsc w Polsce.
Pomoc ludzi o wielkich sercach pozwoliła przetrwać bardzo trudny okres wszystkim, którzy zostali dotknięci skutkami stanu wojennego. W 1992 r. grupa przyjaciół francuskich przyjechała do Polski i gościła w domach podkowian.
W 1994 r. w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów podczas specjalnej sesji Annick Geoffroy i Dominique Thevenet zostały uhonorowane w imieniu komitetu Amitié Laon–Pologne odznaczeniem „Zasłużony dla Podkowy Leśnej”.
Andrzej Lipiński, 1931–1998 – społecznik, żołnierz AK obwodu „Bąk”, lekarz internista i kierownik podkowiańskiej Przychodni Zdrowia przez 38 latt.
Udzielał się społecznie jako delegat reaktywowanych Izb Lekarskich i wiceprzewodniczący samorządu lekarskiego ZOZ Grodzisk Mazowiecki. Działał w PKPS i PCK oraz Parafialnym Komitecie Pomocy Bliźniemu. W latach 1982–1991 zorganizował i prowadził wspólnie z grupą farmaceutek społeczny punkt rozdawnictwa leków na plebanii,
obdzielając lekami osoby prywatne i przychodnie oraz okoliczne szpitale. Został pierwszym przewodniczącym reaktywowanego w 1988 r. Towarzystwa Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna i był nim przez kilka kadencji. Należał do Światowego Związku Żołnierzy AK – Środowisko „Bąk”. Odznaczony w 1995 r.
Andrzej Gazda
Andrzej Gazda, ur. 1947 – społecznik, działacz Związku Harcerstwa Polskiego, radny kilku kadencji, przewodniczący Społecznego Komitetu Gazyfikacji Podkowy.
Znaczną część życia poświęcił pracy społecznej dla podkowiańskiej społeczności. Był jednym z założycieli Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu.
Razem z Zofią Broniek zorganizował w 1982 r. Galerię Sztuki przy parafii św. Krzysztofa, której celem było wspieranie niezależnych artystów. W ciągu 8 lat jej istnienia odbyło się ponad 50 wystaw, które organizatorzy osobiście przygotowywali.
Był radnym przez cztery kadencje, a przez jedną przewodniczącym Rady Miasta. W roku 1981 zorganizował z innymi społecznikami Komitet Budowy Sieci Gazowej i był jego przewodniczącym, a więc osobą obarczoną trudnymi zadaniami technicznymi i finansowymi.
Włączył się także do Społecznego Komitetu Budowy Komisariatu. Odznaczony w 1996 r.
Wanda Głowacka, 1909–2002 – twórczyni i wieloletnia kierownik biblioteki w Podkowie Leśnej.
Już na przełomie lat 1948 i 1949 starała się stworzyć w Podkowie bibliotekę. Początkowo był to kącik za regałem w gabinecie przewodniczącego Rady Narodowej, dopiero w 1950 r. przydzielono jej trzy pokoje w willi przy ul. Błońskiej 46 i nastąpiło oficjalne otwarcie biblioteki.
Pani Wanda urządzała nowy lokal, zabiegała o powiększenie księgozbioru, który systematycznie rósł, także dzięki ofiarności mieszkańców. Sprzeciwiła się nadaniu nowej placówce imienia rewolucji październikowej; w 1968 r. biblioteka otrzymała imię Poli Gojawiczyńskiej.
Wanda Głowacka organizowała konkursy, odczyty, spotkania z pisarzami, występy chóru młodzieżowego pod dyrekcją Kazimierza Gierżoda.
Przyciągała młodzież z sąsiednich miejscowości. Przez dwadzieścia lat swojej pracy uczyła młodych ludzi umiłowania literatury.
Jeszcze po przejściu na emeryturę służyła radą i pomocą pracownikom stworzonej przez siebie placówki. Odznaczona w 1999 r.
Zofia Broniek, 1938–2018 – artysta plastyk, członek Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu, założycielka i redaktor naczelna „Podkowiańskiego Magazynu Kulturalnego”. W latach 80. ubiegłego wieku uczestniczyła w niezależnym ruchu artystycznym.
Zainicjowała i prowadziła wspólnie z Andrzejem Gazdą podkowiańską Galerię Sztuki przy kościele św. Krzysztofa, w której (w latach 1983–1991) prezentowany był dorobek wielu wybitnych artystów (w sumie przygotowano ponad 50 wystaw).
Zofia Broniek uczestniczyła także w reaktywowaniu Towarzystwa Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna i przez lata była aktywnym członkiem Zarządu. Przyczyniła się do wydania kilkunastu książek, utrwalających historię naszego miasta.
W 1993 roku założyła kwartalnik literacko-artystyczny „Podkowiański Magazyn Kulturalny”, którym kierowała społecznie przez ponad 20 lat, zapraszając do współpracy artystów, pisarzy, historyków.
Bliskie jej sercu były zawsze tematy związane z podkowiańską małą ojczyzną, a drukowane w „Magazynie” teksty stały się bazą do wydania kilku książek o historii Podkowy Leśnej.
Odznaczona w 2002 r.
Henryk Bazydło, 1947-2021 – fotografik, filmowiec, dokumentalista. Stworzył wyjątkową dokumentację różnych wydarzeń w Podkowie Leśnej w latach 80. i 90. ubiegłego wieku, przede wszystkim związanych z działalnością księdza Leona Kantorskiego i Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu.
Utrwalił na swoich fotografiach nie tylko „Spotkania z autorem” – organizowane w latach 1982–1991 prelekcje i rozmowy z najwybitniejszymi postaciami świata kultury, sztuki, nauki i polityki – lecz także niezwykłą atmosferę tamtego czasu.
Dokumentował również pielgrzymkę z Podkowy Leśnej do Katynia, w kwietnia 1989 r. Dzięki jego pracy powstał niezwykły zbiór fotografii, w którym na przykładzie niewielkiej społeczności ukazano cząstkę ówczesnej wolnej Polski.
Fotografie Henryka Bazydły służyły jako materiał zdjęciowy do większości wystaw planszowych poświęconych historii miasta, a także do wystawy „O wolność i Solidarność”.
Henryk Bazydło, brwinowianin, w latach 70. związał się z parafią św. Krzysztofa, a w ostatnich latach życia księdza Leona Kantorskiego otoczył go serdeczną opieką. Odznaczony w 2012 r.
Prof. Michał Bogusławski, 1931–2016 – reżyser i dziennikarz, wszechstronny animator kultury, pedagog, wykładowca sztuki telewizyjnej i współzałożyciel kilku szkół filmowych.
Jego ogromną zasługą było umacnianie tożsamości Podkowy Leśnej, utrwalanie na taśmach filmowych życia miasta i obrazu jego mieszkańców. Dokumenty filmowe jego autorstwa, związane z Podkową, emitowano w TVP.
Był członkiem Rady Programowej Uniwersytetu Otwartego „Pokolenia”, w 2008 r. z jego inicjatywy powstał zespół Podkowiańskiej Wideokroniki, którego prace są niezastąpioną dokumentacją współczesności naszej małej ojczyzny. Odznaczony w 2012 r.
Grzegorz Dąbrowski
Grzegorz Dąbrowski, ur. 1959 – społecznik, nauczyciel i dyrektor Szkoły im. św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Gimnazjum im. św. Hieronima.
W jego osobie łączą się ambitna ogromna praca i wytrwałość oraz służba dla społeczności lokalnej. Zdolności organizacyjne i przywódcze zdobyte pod kierunkiem księdza Leona Kantorskiego w „Świetlikach” (ruch młodzieżowy przy parafii św. Krzysztofa) sprawiły, że mimo młodego wieku był aktywnym członkiem Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu.
Jego szkoła należy do najstarszych niepublicznych szkół w Polsce i najlepszych na Mazowszu. Nie powstałaby bez jego wielkiego zaangażowania i uporu.
Szkoła jest miejscem, gdzie Grzegorz Dąbrowski wraz z zespołem realizuje założenia wychowawcze zaczerpnięte z etosu „Świetlików” i wskazań patronów szkoły. Uczestniczył i uczestniczy nadal w licznych inicjatywach na terenie parafii i miasta.
W ostatnich latach życia księdza Leona Kantorskiego okazał choremu księdzu niezwykłą i serdeczną troskę, opiekując się nim wraz z księdzem proboszczem, domownikami i kilkoma innymi osobami. Odznaczony w 2012 r.
Oskar Koszutski
Oskar Koszutski, ur. 1944 – społecznik, członek Parafialnego Komitetu Pomocy Bliźniemu i jego ostatni przewodniczący, znany z działalności na rzecz dokumentacji historii Podkowy Leśnej, radny.
Był autorem wielu wystaw i odczytów, które realizował jako dyrektor Muzeum A. i J. Iwaszkiewiczów oraz jako członek Towarzystwa Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna. Do najważniejszych jego prac należą: wystawa: „Miasto Ogród i jego mieszkańcy w I połowie XX wieku”,
wystawa z okazji 90. rocznicy powstania spółki „Siła i Światło” oraz wystawa „O wolność i Solidarność”. Jest społecznym kustoszem Obywatelskiego Archiwum Podkowy Leśnej i najzagorzalszym tropicielem śladów historii naszego miasta. Odznaczony w 2012 r.
Yaśmina Strzelecka, 1942–2018 – pianistka, nauczycielka, społeczniczka.
Przez ponad 40 lat uczestniczyła w różnorodnych działaniach kulturalnych i społecznych w mieście ogrodzie: w latach 70. przygotowała we współpracy z red. Włodzimierzem Zientarskim scenariusz filmu dokumentalnego poświęconego historii Podkowy Leśnej i jej mieszkańców, działała w Klubie Jeździeckim „Podkowa”, brała udział w wydawaniu niezależnej gazety „Głos Podkowy” (1991–1995), organizowała koncerty i wystawy we własnym ogrodzie w ramach festiwalu „Otwarte Ogrody”.
Jej największym dziełem było stworzenie w 2009 r. i prowadzenie Filharmonii Dziecięcej w Pałacyku
Kasynie, autorskiego programu adresowanego do dzieci, którego celem były rozwijanie wyobraźni i wrażliwości młodych słuchaczy oraz edukacja muzyczna.
Odbyło się ponad 50 koncertów, w których uczestniczyło około 4000 dzieci i dorosłych z Podkowy Leśnej i okolicznych miejscowości oraz z Warszawy.
Podczas uroczystej sesji 12 kwietnia 2012 r.u Yaśmina Strzelecka otrzymała odznakę „Zasłużony dla Podkowy Leśnej” – „za różnorodne działania kulturalne i społeczne w mieście”.
Józef Kolinek, 1955-2021 – wirtuoz skrzypiec, popularyzator muzyki, pedagog.
Od 1980 roku tj. od chwili sprowadzenia się do Podkowy Józef Kolinek aktywnie włączał się w działania kulturalne i społeczne w Podkowie Leśnej. Dał się poznać jako przyjaciel Kultury, Muzyki, Podkowy Leśnej i jej mieszkańców.
W 2002 zainicjował festiwal „Letnie wieczory muzyczne w Kościele Ogrodzie” i jako dyrektor artystyczny nim kierował – wykonywane wówczas były arcydzieła Bacha, Mozarta, Vivaldiego, Chopina. Sam występował na festiwalu jako członek Kwartetu Prima Vista, ale i jako niezapomniany prelegent.
Od 2005 roku, kiedy to zainicjowany został Festiwal Otwarte Ogrody zorganizował wiele koncertów i wystaw we własnym ogrodzie, zapraszając znakomitych artystów (muzyków, plastyków, aktorów).
Wykładał na Uniwersytecie Otwartym Pokolenia i był członkiem jego Rady Programowej. Stworzył koncepcję cyklu spotkań „Muzyczny five o’clock” w Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Prowadził i wykonywał koncerty muzyki poważnej, m.in. w Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, występował jako skrzypek przy licznych okazjach związanych z życiem miasta ogrodu.
Zawód Józefa Kolinka był jednocześnie jego pasją, którą tak chętnie się dzielił z mieszkańcami Podkowy Leśnej, dbając, by dostęp do wysokiej kultury miał każdy zainteresowany.
Odznaczony pośmiertnie w 2021 r.
Tadeusz Iwiński
Tadeusz Iwiński, ur. 1939 – doktor matematyki, właściciel willi „Aida”, animator kultury
Jest aktywnym obywatelem naszego miasta, a jego wkład intelektualny, organizacyjny i finansowy w zachowanie willi „Aida” oraz w życie kulturalne i społeczne mogą być stawiane za wzór i zasługują na wdzięczność mieszkańców Podkowy Leśnej.
W 2009 r. nabył willę „Aidę” należącą niegdyś do Stanisława Wilhelma Lilpopa, a zbudowaną na długo przed powstaniem miasta ogrodu – prawdopodobnie pod koniec XIX w. Przeprowadził jej kapitalny remont, z pietyzmem zachowując oryginalne elementy. Następnie, na jego wniosek, willa została wpisana do rejestru zabytków.
Od 2011 r. korzystamy z jego gościnności jako gospodarza licznych wydarzeń kulturalnych i społecznych: spektakli, koncertów, prezentacji tekstów literackich, spotkań autorskich, wystaw malarstwa i fotografii. Współpracuje z CKiIO w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa oraz Festiwalu Otwarte Ogrody.
Na koncertach występowali profesjonalni muzycy, m.in. kwartet smyczkowy Prima Vista, zespół barokowy VillaNova, Józef Kolinek, Joanna Morska, Włodek Pawlik, Joanna Pawlik, Lora Szafran, Marek Bałata, Paula Kinaszewska, Aga Zaryan, Katarzyna Jamróz, grupa Blues Time, jak też zawodowi aktorzy, m.in. Zofia Kucówna i Beata Romanowska. Swoje spektakle wystawiały w „Aidzie” amatorskie teatry podkowiańskie: „Między Słowami”, teatr przy Uniwersytecie Otwartym Pokolenia i „Kiosk Ruchu”, śpiewał chór „Pośrodku Żywota”.
Jego dom jest popularny wśród filmowców. W „Aidzie” kręcone były seriale Ojciec Mateusz, Wojenne dziewczyny, Druga szansa, Drogi wolności i Stulecie Winnych. Krystyna Janda nakręciła dla Teatru Telewizji widowisko Rosyjskie konfitury.
Odznaczony w 2022 r.